UBEZPIECZENIA OBOWIĄZKOWE

Ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podmiotu lub ubezpieczenie mienia, jeżeli ustawa lub ratyfikowana przez Rzeczpospolitą Polską umowa międzynarodowa nakłada obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia.

Art. 3. 1. ustawy o ubezpieczenia obowiązkowych, UFG i PBUK

Ubezpieczeniami obowiązkowymi są: 

1) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, zwane dalej „ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych”; 

2) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego, zwane dalej „ubezpieczeniem OC rolników”; 

3) ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych, zwane dalej „ubezpieczeniem budynków rolniczych”; 

4) ubezpieczenia wynikające z przepisów odrębnych ustaw lub umów między-narodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską, nakładających na określone podmioty obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia.

Ubezpieczający zawiera umowę ubezpieczenia obowiązkowego z wybranym zakładem ubezpieczeń, wykonującym działalność ubezpieczeniową w zakresie tego ubezpieczenia. 

Zakład ubezpieczeń posiadający zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe nie może odmówić zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, jeżeli w ramach prowadzonej działalności ubezpieczeniowej zawiera takie umowy ubezpieczenia.

Ubezpieczenia obowiązkowe podstawowe zasady

Wstęp.

Ubezpieczenia obowiązkowe to grupa ubezpieczeń dla których istnieje prawny obowiązek zawierania umowy ubezpieczenia. Obowiązek ten wynika z ważnych przyczyn społecznych i gospodarczych , najdobitniejszym przykładem może być ubezpieczenie posiadaczy pojazdów mechanicznych. Trudno nie doceniać charakteru tego ubezpieczenia.

Zgodnie z ustawową definicją ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podmiotu lub ubezpieczenie mienia, jeżeli ustawa lub ratyfikowana przez RP umowa międzynarodowa nakłada obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia.

Definicja ta w rzeczywistości nie oddaje realiów rynku ubezpieczeń, czego przykładem może być obowiązkowe ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków funkcjonariuszy BOR, na gruncie tej definicji nie wiadomo czy jest to ubezpieczenie obowiązkowe, z jednej strony jest prawny nakaz zawieraniu umowy z drugiej strony nie jest to ani ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej ani ubezpieczenie mienia.
W naszej opinii właściwe byłoby stwierdzenie że ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie osobowe lub majątkowe jeżeli ustawa lub ratyfikowana przez RP umowa międzynarodowa nakłada obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia.

Obowiązek zawarcia umowy

Na nas, jako ubezpieczających spoczywa obowiązek zawarcia ubezpieczenia, natomiast na zakład nałożono ustawowy nakaz zawierania takich ubezpieczeń, oznacza to, że nie może on odmówić zawarcia takiej umowy, jeżeli tylko posiada zezwolenie na wykonywanie działalności w danej grupie ubezpieczeń obowiązkowych i w ramach tej działalności zawiera takie umowy. Samo posiadanie zezwolenia daje prawo odmowy, ale w sytuacji gdy ubezpieczyciel zawarł już taką umowę nie może odmówić zawarcia kolejnych. W praktyce towarzystwa ratują się przed zawieraniem kolejnych umów wysokimi wręcz zaporowymi składkami ubezpieczeniowymi.

Obowiązek wypowiadania umowy.

Obowiązek wypowiadania umowy dotyczy trzech rodzajów ubezpieczeń :

• ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych

• ubezpieczenia oc rolników

• ubezpieczenia budynków rolniczych

Umowę należy wypowiedzieć najpóźniej na jeden dzień przed końcem okresu ubezpieczenia. W pozostałych przypadkach umowa ubezpieczenia rozwiązuje się po upływie okresu na jaki została zawarta.

Moment zawarcia umowy.

Moment zawarcia umowy jest bardzo istotny, jego niespełnienie może w efekcie doprowadzić do nałożenia kar finansowych bądź też do utraty prawa wykonywania zawodu. Zwracajmy wiec uwagę na zapisy mówiące o wymaganym terminie zawierania takich umów. Ostateczne terminy zawierania umowy ubezpieczenia są zależne od rodzaju ubezpieczenia ( zobacz katalog ubezpieczeń obowiązkowych) dla przykładu podamy trzy odmienne ubezpieczenia obowiązkowe :

• Oc posiadaczy pojazdów mechaniczny zawieramy najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu

• Oc budynków rolniczych zawieramy z dniem pokrycia budynku dachem

• OC zawodowe zawieramy najczęściej nie później niż na jeden dzień przed rozpoczęciem wykonywania określonych czynności lub też w określonym czasie licząc od daty wpisu do właściwego rejestru jeżeli taki jest prowadzony np. rejestr członków izb architektów lub inżynierów budownictwa.

Zakres.

Zakres ubezpieczenia jest określany przepisami ustaw bądź też umów ratyfikowanych przez RP, jedyne zmiany jakie można wprowadzać dotyczą suma gwarancyjnych tzn. można je podwyższać oraz można ograniczyć odpowiedzialność ubezpieczyciela o wyrażoną procentowo kwotę o którą będzie pomniejszane odszkodowanie tzw. udział własny który pokrywa ubezpieczony.

Obowiązkowe ubezpieczenia odpowiedzialność cywilnej obejmują szkody wyrządzone czynem niedozwolonym ( tzw. delikt) oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania ( tzw. kontrakt), lub szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności , wykonywania zawodu albo prowadzeniu działalności lub będące następstwem wad produktu, ubezpieczenie obejmuje również szkody wyrządzone umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa ubezpieczającego lub osób, za które ponosi odpowiedzialność ( nie dotyczy ubezpieczenia budynków rolniczych). Warunkiem jest aby zdarzenie powodujące szkodę wystąpiło w okresie ubezpieczenia (jest to tzw. trigger ubezpieczeniowy- trigger act comited ).

Terminy wypłaty odszkodowania.

Odszkodowanie powinno zostać wypłacone w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie , jeżeli jednak okoliczności nie pozwalają na ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w tym czasie odszkodowanie powinno zostać wypłacone w ciągu 14 dni od dnia którym wyjaśnienie okoliczności stało się możliwe nie dłużej jednak niż 90 dni licząc od dnia zawiadomienia o szkodzie .

Termin 90 dniowy może zostać przedłużony jednak tylko w sytuacji jeżeli ustalenie zasadności do przyznania poszkodowanemu odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego.

Jeżeli termin 30 dni jest niewystarczający do zaspokojenia roszczeń poszkodowanego w części lub w całości , zakład ubezpieczeń ma obowiązek zawiadomić o tym fakcie poszkodowanego na piśmie , opisując w nim przyczyny niespełnienia części lub całości roszczenia a w przypadku wydłużenia czasu o terminie zajęcia ostatecznego stanowiska. Pismo takie powinno również zawierać informację o możliwości dochodzenia roszczeń na drodze sadowej.

Składka

Składka jest płatna jednorazowo lub w ratach w przypadku opłacania składki w ratach niezapłacenie raty składki w terminie oznaczonym przez ubezpieczyciela nie powoduje ustania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, umowa ubezpieczenia jest nadal ważna.